Δυνατότητες και Όρια των Βασισμένων στην Τέχνη Ποιοτικών Μεθοδολογιών [ΣΥΜΠΟΣΙΟ]

Διήμερο Πανελλήνιο Διεπιστημονικό Συμπόσιο [Ρέθυμνο, 25-26/11/2011]

Η Εργαστηριακή Μονάδα Οικολογικής Ψυχολογίας και Βιωματικής, Ευρετικής και Διαλογικής-Επικοινωνιακής Ψυχοπαιδαγωγικής σε συνεργασία με το Διδασκαλείο του Παιδαγωγικού Τμήματος Προσχολικής Εκπαίδευσης της Σχολής Επιστημών Αγωγής του Πανεπιστημίου Κρήτης διοργανώνουν στις 25 & 26 Νοεμβρίου 2011 Διεπιστημονικό Συμπόσιο με διεθνή συμμετοχή με θέμα«Δυνατότητες και Όρια των Βασισμένων στην Τέχνη Ποιοτικών Μεθοδολογιών: Διευρύνοντας τις Προοπτικές στον Ερευνητικό Σχεδιασμό». 

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το συμπόσιο αυτό επικοινωνήστε με το διοργανωτή του Μάριο Πουρκό, Καθηγητή στο Παιδαγωγικό Τμήμα Προσχολικής Εκπαίδευσης Πανεπιστημίου Κρήτης στο τηλέφωνο 6936550791 ή στην ηλεκτρονική διεύθυνση: pourkos@psy.soc.uoc.gr 

Για περισσότερες πληροφορίες δείτε ΕΔΩ

- Σκεπτικό και Στόχοι του Συμποσίου

Οι βασισμένες στην τέχνη ερευνητικές πρακτικές, όπως είναι αυτές που σχετίζονται με την αφήγηση, τη λογοτεχνική γραφή, την ποίηση, τη μουσική, το κολάζ, τις περφόρμανς, την κίνηση και το χορό, τις οπτικές τέχνες, την εικαστική αναπαράσταση, το φιλμ (κινηματογράφος, ντοκιμαντέρ), το ιχνογράφημα, το θέατρο, το τραγούδι κ.λπ., είναι ένα σύνολο μεθοδολογικών εργαλείων που χρησιμοποιούνται από τους ποιοτικούς κυρίως ερευνητές ως νέα μεθοδολογικά εργαλεία και ως τρόπος διεύρυνσης του ερευνητικού τους σχεδιασμού. Μπορούν να εφαρμοστούν σε όλες ή σε μερικές μόνο φάσεις της ερευνητικής διαδικασίας από τη συλλογή μέχρι την ανάλυση, ερμηνεία και αναπαράσταση των δεδομένων. Οι ερευνητές των προσεγγίσεων αυτών επιχειρούν να αξιοποιήσουν και να προσαρμόσουν τις δυνατότητες και τα μέσα που διαθέτουν οι διάφορες δημιουργικές τέχνες για να ερευνήσουν και να αναπαραστήσουν κοινωνικά ερευνητικά ερωτήματα. Πρόκειται για ολιστικούς, συμμετοχικούς και ενσώματους τρόπους ερευνητικής προσέγγισης όπου πέρα από τις προσπάθειες σύνδεσης της θεωρίας με την πράξη υπάρχει η φιλοδοξία να αποτελέσουν μια νέα θεωρητική και επιστημολογική βάση για την έρευνα των κοινωνικών επιστημών.

Στόχος του διεπιστημονικού συμποσίου είναι η πραγμάτευση και ο κριτικός αναστοχασμός καίριων θεωρητικών, επιστημολογικών, ηθικών και μεθοδολογικών ζητημάτων που αφορούν τις τέχνες (ζωγραφική, ποίηση, μουσική, χορός, κινηματογράφος, θέατρο κ.ά.) και τη σύνδεσή τους με συγκεκριμένες ποιοτικές προσεγγίσεις στην έρευνα των κοινωνικών επιστημών (π.χ. εθνογραφική, φαινομενολογική, ερμηνευτική, οικολογική, κοινωνικο-πολιτισμική, βιογραφική, αφηγηματική, έρευνα-δράση, κ.ά.), έχοντας ως βασικό άξονα προβληματισμού τις δυνατότητες δημιουργικής τους σύνθεσης και κατά συνέπεια διεύρυνσης και εμπλουτισμού του ερευνητικού σχεδιασμού. Ένας άλλος βασικός στόχος του συμποσίου είναι να παρέχει στους φοιτητές και νέους ερευνητές εναλλακτικές προσεγγίσεις της ποιοτικής έρευνας και καινούργιους τρόπους σκέψης σχετικά με την καλλιτεχνική-ερευνητική-διδακτική τους ταυτότητα. Μιλώντας πιο συγκεκριμένα, μερικοί από τους στόχους του συμποσίου είναι:

1. Να προσδιοριστούν και να διερευνηθούν οι ρόλοι που διαδραματίζει η τέχνη στην ποιοτική έρευνα των κοινωνικών επιστημών και γενικότερα το ζήτημα της τέχνης ως γνωστικής και ερευνητικής διαδικασίας.

2. Να κατανοηθούν οι σχέσεις μεταξύ των διαδικασιών και των αναπαραστατικών μορφών της τέχνης και των διαδικασιών και αναπαραστατικών μορφών της έρευνας.

3. Να διερευνηθούν τα χαρακτηριστικά και οι ποιότητες της έρευνας που σχετίζονται ή βασίζονται στην τέχνη και με σχετικά ζητήματα.

4. Να προσδιοριστούν και να αναδειχθούν οι δυνατότητες και τα όρια των εναλλακτικών αυτών μεθοδολογιών.

Στην παρουσίαση των προσεγγίσεων αυτών, που θα προσπαθήσουμε να γίνει με τη μορφή πάνελ, ο προβληματισμός και η συζήτηση θα εστιαστεί στα ακόλουθα βασικά ζητήματα:

1. Πώς η τέχνη συνδέεται με τη γνώση και γιατί και πως η τέχνη και η έρευνα συναντούνται ή μπορούν να συναντηθούν για την προώθηση της γνώσης;

2. Τι θέση έχει η τέχνη ή θα μπορούσε να έχει στα διάφορα πλαίσια της έρευνας των κοινωνικών επιστημών;

3. Πώς η τέχνη μπορεί να συνδυαστεί με την έρευνα των κοινωνικών επιστημών; Πώς η τέχνη μπορεί να πλαισιώσει και να επηρεάσει τη θεωρία και την πρακτική των κοινωνικών επιστημών;

4. Πώς οι βασισμένες στην τέχνη ερευνητικές μεθοδολογίες των κοινωνικών επιστημών λειτουργούν στην πράξη;

5. Ποια είναι η σχέση της βασισμένης στην τέχνη έρευνας των κοινωνικών επιστημών με τις άλλες μορφές έρευνας;

6. Ποια είναι τα χαρακτηριστικά των διάφορων μεθοδολογιών και ειδών της βασισμένης στην τέχνη έρευνας των κοινωνικών επιστημών;

7. Πώς η ποιότητα των εναλλακτικών αυτών μορφών έρευνας κρίνεται ή αξιολογείται;

8. Ποιες είναι οι δυνατότητες και τα όρια της σύνδεσης των τεχνών με την έρευνα των κοινωνικών επιστημών;

9. Τι τάσεις υπάρχουν σχετικά με τις βασισμένες στην τέχνη ερευνητικές μεθοδολογικές προσεγγίσεις των κοινωνικών επιστημών;

10. Γιατί είναι αναγκαίες οι βασισμένες στην τέχνη μεθοδολογικές προσεγγίσεις για την έρευνα των κοινωνικών επιστημών;

11. Τι είδους αλήθειες, που αφορούν την έρευνα των κοινωνικών επιστημών, παράγονται από τις συγκεκριμένες εναλλακτικές μεθοδολογικές προσεγγίσεις; Ποια είναι η φύση της ποιότητας των αληθειών που παράγονται στο πλαίσιο των βασισμένων στην τέχνη μεθοδολογικών προσεγγίσεων;

12. Τι είδους κριτήρια αξιοπιστίας και εγκυρότητας ισχύουν στις συγκεκριμένες εναλλακτικές μεθοδολογικές προσεγγίσεις και σε τι διαφέρουν τα κριτήρια αυτά από τα κριτήρια που εφαρμόζονται στις ποσοτικές και θετικιστικά προσανατολισμένες προσεγγίσεις;

Το συμπόσιο αυτό αποτελεί συνέχεια δύο άλλων διεπιστημονικών συμποσίων που έγιναν στις 16 και 17 Μαρτίου 2008 με θέμα «Θεωρία και Ποιοτικές Μέθοδοι Έρευνας: Προοπτικές και Όρια» και στις 12 και 13 Νοεμβρίου 2010 με θέμα «Δυνατότητες και Όρια των Ποιοτικών Μεθοδολογιών στην Ψυχολογία και την Εκπαίδευση: Διευρύνοντας τις Προοπτικές στη Μεθοδολογία και τον Ερευνητικό Σχεδιασμό». Από το πρώτο συμπόσιο προέκυψαν τα ακόλουθα δύο βιβλία με επιμελητές τους Μάριο Πουρκό και Μανόλη Δαφέρμο, τα οποία κυκλοφορούν από τις εκδόσεις ΤΟΠΟΣ: (1) «Ποιοτική Έρευνα στις Κοινωνικές Επιστήμες: Επιστημολογικά, Μεθοδολογικά και Ηθικά Ζητήματα» και (2) «Ποιοτική Έρευνα στην Ψυχολογία και την Εκπαίδευση: Επιστημολογικά, Μεθοδολογικά και Ηθικά Ζητήματα».

Με βάση το δεύτερο συμπόσιο ετοιμάζεται το τρίτο βιβλίο με τίτλο «Δυνατότητες και Όρια των Ποιοτικών Μεθοδολογιών στην Ψυχολογία και την Εκπαίδευση: Διευρύνοντας τις Προοπτικές στη Μεθοδολογία και τον Ερευνητικό Σχεδιασμό».